anthon communicator

Niemand vrijer

 

Het werk van Anthon Beeke probeert niet mooi te zijn, maar wil ontregelen. Het spreekt je aan of stoot je af, verwart of verwelkomt en is steeds weer een toonbeeld van krachtige communicatie. Maar toen ik studeerde wist ik dat allemaal nog niet.
Pas na mijn studie, tijdens mijn stage in Eindhoven, kwam ik voor het eerst in aanraking met zijn werk. Op straat. Aan de posters die hij maakte voor toneelgroep Globe viel in die stad namelijk niet te ontkomen. Ik vond ze zeer indrukwekkend. Ben er zelfs voor van mijn fiets gestapt. Ik wilde doorgronden waarom ze me zo raakten. En toen zag ik meteen dat onderaan de poster, netjes gecentreerd, de naam van de ontwerper stond. Als beeldmerk. Zo zelfverzekerd ondertekend had ik nooit eerder een poster gezien. Alsof de ontwerper dacht: ‘Ik heb mijn uiterste best voor jullie gedaan en dan kan ik dus best een klein stukje van de poster voor mijn eigen reclame gebruiken.’ Niet weggestopt in een onleesbaar corps in de marge, maar een keurig ontworpen woordbeeld van zijn naam. Dan moet je wel behoorlijk van jezelf en je werk overtuigd zijn, dacht ik nog.
In de jaren hierna kwam ik zijn naam steeds vaker tegen, ging ik er ook meer op letten en later ging ik er zelfs actief naar op zoek. Er is namelijk altijd wel iets bijzonders te beleven in een uiting van Anthon Beeke. Het is telkens steeds weer veelzeggend met minimale middelen. Als sterk communicator laat hij je direct de achterliggende gedachte voelen in plaats van te kiezen voor veiliger en makkelijker te behappen werk. Of het nu de schitterende poster voor een Jeff Koons tentoonstelling in het Stedelijk betreft, de ‘Aids The Killing Bite of Love’ poster, of een boekomslag met een luciferdoosje erop geplakt: een Anthon Beeke valt altijd op. Het werk schreeuwt om aandacht en speelt met verschillende emoties. Irritatie, opwinding, verdriet, verrassing, shock, vreugde, angst; elke keer maakt het iets bij je los. Ik kan er dan ook nooit zomaar aan voorbij gaan. Ook al voel ik me er soms ietwat ongemakkelijk bij. Of misschien wel juist daarom.

Wat Anthons werk ook vaak communicatiever maakt dan dat van vele vakgenoten, is dat zijn ontwerpen niet op grafisch ontwerp proberen te lijken. Steeds weer zoekt hij inspiratie buiten zijn eigen vakgebied om dit vervolgens er binnenin te lanceren. Anthon Beeke is een meester in het spelen met contexten, waarmee hij nieuwe inhoud laat ontstaan uit het samenvoegen van vormen en beelden. En als geen ander weet hij door te dringen tot de kern van een idee. Briljante eenvoud in een vakgebied vol mooimakers.
Als communicator zal hij nooit, maar dan ook nooit, voor de makkelijke weg kiezen door af te kijken wat andere ontwerpers doen. Zijn beeldtaal is oorspronkelijk en vooruitstrevend en wordt niet gedicteerd door bestaande opvattingen, maar komt volgens mij voort uit pure intuïtie. Het laat zich dan ook lastig in een hokje plaatsen. Daar is het werk ook te veelzijdig voor. Als ontwerper heeft Anthon volgens mij namelijk zo’n beetje alles ontworpen wat er maar te ontwerpen valt. Van spelletjes, boeken, een alfabet en posters tot luciferdoosjes, kalenders en ga zo nog maar even door. Daarbij hanteerde hij ook nog eens zelf werkelijk alle mogelijke technieken. Zo kan Anthon Beeke onder meer fotograferen, knippen, plakken, schetsen en scheuren. En ontwerpen natuurlijk. Ik ken geen enkele beeldmaker die vrijer denkt en allrounder is dan Anthon. Voor mij is hij de meest vrije vogel uit de Nederlandse ontwerpgeschiedenis. 

 

tekst Erik Kessels
foto Anthon Beeke als Japanse vlag
2000, gefotografeerd door Arjan Benning